عامل گسترش بدبینی در جامعه چیست؟ - وبلاگ ساعت ورزشی

به گزارش وبلاگ ساعت ورزشی، جوامع در بروز بدبینی میان افراد خود نقشی مهم دارند. درواقع، اجتماعی که ارتباط افراد آن با یکدیگر بر اساس بی اعتمادی و سوءظن پایه گذاری شده باشد، بدبینی را در میان اعضای خود رواج می دهد. محققان این موضوع را بر پایه کشور خودمان مورد آنالیز قرار داده اند.

به گزارش وبلاگ ساعت ورزشی، ترویج بدبینی و بی اعتمادی، به طور غیرمستقیم و به وسیله ارائه الگوهای رفتاری صورت می گیرد. ازجمله نمودهای آن استفاده از انواع کاغذبازی های اداری و ارائه مدارک کتبی برای پرهیز از سوءاستفاده ها در جامعه است. در چنین اجتماعی، احتیاط های بی مورد از یکسو و سوءاستفاده از فرصت ها ازسوی دیگر، موجب می شوند بی اعتمادی در افراد تثبیت گردد. به همین دلیل، در چنین اجتماعی افراد ارتباط خود را با دیگران براساس بی اعتمادی و احتیاط بیش ازحد پایه ریزی می نمایند و یا از اعتماد دیگران سوءاستفاده می نمایند.

به گفته محققان، مسئله بدبینی اجتماعی با توجه به ابعاد مالی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی که در برمی گیرد، مسئله ای ملی تلقی می گردد که لازم است در پژوهش های گوناگون به آن پرداخته گردد. افزایش نابرابری های اجتماعی و بی عدالتی ها و نابسامانی های مالی که در سالیان اخیر افزایش نیز پیدا نموده است، نگرش بدبینانه را افزایش می دهد. یافته های پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان موج سوم، نشان داده است که فقط 6.5 درصد از پاسخگویان، در سطحی بالا از اوضاع مالی رضایت دارند.

برای آنالیز بیشتر این موضوع، محققانی از دانشگاه یزد اقدام به انجام پژوهشی نموده اند که در آن، به رابطه بین احساس بی عدالتی با بدبینی اجتماعی پرداخته شده و از آن به عنوان رنج مضاعف شهروندان یاد شده است.

این تحقیق با مشارکت 385 نفر از شهروندان 15 تا 64 ساله شهر یزد اجرا شده و برای جمع آوری داده های مورد احتیاج آن، از پرسشنامه های خاص استفاده شده است.

یافته های این پژوهش نشان داده اند که احساس عدالت اجتماعی در بین افراد با کسب نمره ای کمتر از 2، بسیار پایین ارزیابی شده است و در مقابل، بدبینی اجتماعی در این افراد، با حدود 70 درصد، میزان بالایی را نشان می دهد.

در رابطه با این نتایج، علیرضا افشانی، استاد و محقق جامعه شناسی دانشگاه یزد و دیگر همکارش در این تحقیق می گویند: در پژوهش ما بین احساس عدالت اجتماعی و ابعاد آن یعنی عدالت توزیعی، عدالت مراوده ای و عدالت رویه ای با بدبینی اجتماعی، رابطه ای معکوس و معنادار وجود داشته است. این بدان معنی است که با کاهش احساس عدالت اجتماعی، بدبینی اجتماعی افزایش می یابد. این نتایج، بیانگر ضرورت توجه بیشتر به بحث عدالت اجتماعی جهت جلوگیری از گسترش بدبینی در اجتماع است.

آن ها معتقدند: پنداشت، آگاهی و تجارب افراد در جوامع، از طرق مختلف ازجمله رفتار و اعمال متصدیان جامعه و شرایط و موقعیت های حاکم در جامعه کسب می گردد و این پنداشت منفی در حوزه های مالی، اجتماعی، سیاسی و قضایی، نشان دهنده احساس نابرابری و بی عدالتی در این عرصه هاست که چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم بر بدبینی اجتماعی اثرگذار است.

این یافته ها حکایت از آن دارند که مسئولان و برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی بایستی با برنامه ریزی دقیق و سنجیده، در جهت افزایش و تقویت احساس عدالت اجتماعی و کاهش احساس محرومیت، گام مؤثری در کاهش بدبینی اجتماعی بردارند.

به گفته افشانی و همکارش، این برنامه ریزی را می توان با نگاهی دوراندیشانه به شرایط بدبینی اجتماعی در سطح ملی و اجرای تدبیری برای کاهش آن به وسیله ایجاد و گسترش تشکل های مدنی و سازمان های مردم نهاد امکان پذیر کرد. همچنین باید با برنامه ریزی صحیح و دقیق جهت افزایش سطح رفاه و کیفیت زندگی تمامی اقشار جامعه و ایجاد موقعیت های اجتماعی مناسب نظیر اشتغال برای جوانان، برطرف موانع ازدواج، افزایش حقوق بازنشسته ها و غیره، در افزایش احساس عدالت و کاهش بدبینی در سطح جامعه اقدام کرد.

لازم به ذکر است این نتایج در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در دوفصل نامه آنالیز مسائل اجتماعی ایران متعلق به دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران منتشر شده اند.