با این دست فرمان، تهران رنگ هوای پاک را نخواهد دید - وبلاگ ساعت ورزشی

به گزارش وبلاگ ساعت ورزشی، اعتماد نوشت: این روز ها تهران یکی از آلوده ترین روز های خود را در امسال پشت سر می گذارد. معضلی که سال هاست با شروع فصل سرد سال، میهمان شهر های بزرگ کشور و به خصوص مرکز می گردد و همزمان رسانه ها و فضای مجازی پر می گردد از انتقاد ها و پیشنهاد ها و البته اظهارنظر های تکراری مسوولان که بیشتر تلاشی است برای بی تقصیرجلوه دادن خود و اینکه گناه را به گردن دیگر سازمان ها بیندازند.

چالشی که به گفته رییس فراکسیون محیط زیست مجلس سالانه 7 میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می نماید. در این بین ولی اولین نهادی که در بحث آلودگی هوا، همه نگاه ها به سمت اوست، شهرداری است.

نهادی که متولی ساماندهی یکی از مهم ترین عوامل آلاینده هوا یعنی خودرو ها و حمل ونقل عمومی است. شهردار تهران در طول دو سال تصدی مدیریتش، وعده های بسیاری در حوزه توسعه حمل و نقل عمومی داده است که به اذعان بیشتر کارشناسان و حتی اعضای شورا، حتی نیمی از آن ها نیز محقق نشده است.

پس طبیعی است نباید انتظار داشت تهران آلودگی کمتری را در پاییز تجربه کند. اما اینکه عدم تحقق این وعده ها و ناکارآمدی حمل و نقل عمومی، تا چه حد در افزایش آلودگی این روز های تهران نقش دارد و البته تاثیر تصمیمات مدیریت شهری در این زمینه، موضوعی است که کوشش نموده ایم تا در مصاحبه با مهدی بابایی، نایب رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر، به تحلیل آن ها بپردازیم.

گفت وگویی که گرچه وی در مقام دفاع از عملکرد مدیریت شهری در خصوص آلودگی هوا بر می آید، اما درنهایت به این مساله اذعان دارد که در چنین شرایطی، اگر فکری برای مبارزه جدی با این معضل ملی نکنیم، تهران تا سال های سال رنگ هوای پاک را نخواهد دید.

در ادامه این مصاحبه را می خوانید:

همان طور که می دانید، مهم ترین تکالیفی که برای شهرداری به عنوان یکی از متولیان بحث مقابله با آلودگی هوا معین شده است، موضوع توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت ترافیک شهری است، چرا که اصولا خودرو ها اصلی ترین منبع آلودگی در کلان شهری مانند تهران هستند. واقعا به عنوان ناظر عملکرد شهرداری فکر می کنید مدیریت شهری توانسته به وظیفه خود در این زمینه عمل کند؟

درست است که حمل ونقل عمومی یکی از مهم ترین محور های فعالیت شهرداری در حوزه مواجهه با آلودگی هواست، اما این وسط نکته ظریفی وجود دارد که کمتر به آن توجه شده است. اینکه حتی در بحث توسعه حمل ونقل عمومی اگر به نقطه مطلوب هم برسیم، باز هم نمی توانیم به بهبود کیفیت هوا امیدوار باشیم، چون همچنان سفر های شهری که با خودرو های شخصی انجام می گردد به قوت خود باقی است.

در واقع باید کاری کنیم که شهروندان حتی الامکان کمتر از وسیله شخصی استفاده نمایند. مثلا در توکیو برای تردد خودرو ها در معابر شهری عوارض تقریبا سنگینی وضع می گردد که باعث شده تا سفر با ماشین شخصی، به سفری لاکچری بدل گردد. برای همین در حال تدوین طرحی در کمیسیون محیط زیست شورا هستیم که با راه چاره های ایجابی، شهروندان را تشویق کنیم برای تردد در سطح شهر از وسایل حمل ونقل عمومی استفاده نمایند. البته در این مورد احتیاجمند استفاده از بستر های دولت الکترونیک هستیم که گرچه ضروری است، ولی کافی نیست. یعنی هم مجلس و هم شورا باید به این رویکرد برسند که تردد خودرو های شخصی علت اصلی آلودگی هوای تهران است.

یعنی معتقدید هیچ کوتاهی از سوی مدیریت شهری در خصوص توسعه حمل و نقل عمومی صورت نگرفته است؟

من چنین ادعایی نکردم، بلکه فقط می گویم ما تمام توان مان را برای توسعه حمل ونقل عمومی به کار گرفته ایم. مثلا حدود 23 درصد کل بودجه شهرداری در امسال به توسعه حمل ونقل عمومی اختصاص پیدا نموده است ولی واقعا بیشتر از این از دست مان برنمی آید. یعنی نه از لحاظ بودجه ای و نه از لحاظ قانونی ورود به بسیاری از مسائل در این حوزه در اختیار ما نیست. این در حالی است که دولت هم بعد 10، 11 سال تصمیم گرفته به نقش خودش در این زمینه ورود پیدا کند و به تعهداتش برای تامین منابع مالی توسعه حمل ونقل عمومی عمل کند. این ها دستاورد های کمی نیستند.

بگذارید سوالم را این گونه مطرح کنم. مثلا شهردار تهران اوایل امسال مدعی شده بود تا انتها سال 1401 تعداد اتوبوس های فعال تهران به 5500 دستگاه برسد. باتوجه به اینکه همین حالا هم از وعده هایی که زاکانی در خصوص تزریق اتوبوس های نو داده عقب هستیم، فکر می کنید شهرداری می تواند به تعهداتش در خصوص توسعه حمل ونقل عمومی مطابق آنچه گفته شده، عمل کند؟

البته من به شخصه یادم نمی آید شهردار چنین وعده ای داده باشد، ولی در هر صورت اگر بخواهیم صادق باشیم، باید بگوییم احتمالا در بحث خرید اتوبوس های نو، نتوانیم به برنامه های اعلام شده برسیم ولی شاید بتوانیم با اورهال و تعمیر اتوبوس های از رده خارج و فرسوده، به این هدف گذاری ها برسیم، چون همان طور که حتما شنیده اید ما در سال 96، شش هزار اتوبوس فعال در تهران داشتیم که این رقم در سال 1400 به حدود 2200 دستگاه رسیده بود. یعنی حدود 3800 اتوبوس از رده خارج شده بودند که حالا تمام کوشش ما این است که آن ها را دوباره تعمیر و به خیابان ها بازگردانیم.

البته در این میان مشکل دیگری هم داریم؛ اینکه توان خودروسازان داخلی هم محدود است. یعنی همین سال قبل به جز دو خودرو ساز، بقیه خطوط فراوری اتوبوس خود را تعطیل نموده بودند، چون مشتری نداشتند. اما حالا با فشار های شهرداری تهران و وزارت کشور و قرارداد هایی که دارند می بندند، بقیه خودروسازان نیز دوباره ظرفیت فراوری اتوبوس های خود را راه اندازی نموده اند و پیش بینی ما این است که می توان تا سقف 2 هزار دستگاه اتوبوس را همین خودروسازان داخلی فراوری نمایند. بقیه اتوبوس های مورداحتیاج هم طبق برنامه ریزی باید وارد شوند.

یعنی چه تعداد؟

براساس طرح جامع ترافیک در تهران تا سال 1404 باید به آمار 11 هزار اتوبوس برسیم که به نظر نمی رسد تحقق آن چندان ساده باشد.

گفتید 3800 دستگاه اتوبوس طی 4 سال از رده خارج شده است. فکر نمی کنید این رقم خیلی اغراق آمیز باشد؟

نه. عین واقعیت است، چون ما روی اتوبوس های مان GPS داریم که به ما این امکان را می دهد به صورت آنلاین تعداد اتوبوس ها را چک کنیم. اما من نمی دانم چرا همه نگاه ها به سوی شهرداری است؟! ما در بحث آلودگی هوا 18 دستگاه متولی داریم که ترک فعل بسیاری از آن ها مشهود است. اما جایگاه نظارت در این میان کجاست؟ وزیر صمت چند روز قبل به مجلس رفت تا به سوالات نمایندگان در خصوص خودرو جواب بدهد و اتفاقا کارت زرد هم گرفت، ولی چرا تا به امروز دستگاه های متولی و به خصوص دستگاه های ناظر برای پاسخگویی در خصوص اهمال هایی که در خصوص مقابله با آلودگی هوا اجرا شده، به مجلس احضار نشده اند و نمی شوند؟! چون اگر این اتفاق بیفتد، مسلما دستگاه های یادشده حساب کار دست شان می آید و وقتی می بینند مطالبه گری در این مورد وجود دارد، قطعا بیشتر و بهتر به وظایف شان در این زمینه رسیدگی می نمایند. ورود دستگاه قضا به ماجرا شاید آخرین راه چاره باشد ولی قبل از آن بازخواست مجلس نیز می تواند مطمئنا مثمر ثمر باشد.

منظورتان از ناظر، سازمان محیط زیست است؟

بله، چون به هر حال محیط زیست، دبیر کارگروه مبارزه با آلودگی هواست، ولی در هر صورت اقدامات اجرا شده به وسیله دولت در این حوزه تا به امروز خروجی خاصی نداشته است.

موضوع بعدی در خصوص آلودگی هوای تهران، بحث وجود صنایع آلاینده در اطراف مرکز است. در سال های قبل هر وقت آلودگی هوا شدت می گرفت و استمرار پیدا می کرد، صنایع آلاینده را به صورت موقت تعطیل می کردند. اما امسال تا به امروز چنین اتفاقی رخ نداده است. آیا می توان نتیجه گرفت دولت موافق آلایندگی صنایع اطراف تهران نیست؟

مهم ترین عامل صنعتی آلودگی هوا در سال های گذشته استفاده از مازوت در نیروگاه های فراوری برق بوده که به خاطر کمبود سوخت و انرژی انجام می شده است. برای همین ما به جد فعالیت صنایع اطراف تهران را رصد می کنیم ولی تا به امروز گزارشی از مازوت سوزی در صنایع یا نیروگاه ها نداشتیم.

در خصوص خرید اتوبوس گفتید قرار است چند هزار دستگاه خودروی نو به تهران اضافه گردد؟ واقعا شهرداری توان تامین منابع مالی این همه اتوبوس را دارد؟

ما در تهران به چیزی حدود 7 هزار دستگاه اتوبوس نو احتیاج داریم. اگر قیمت هر دستگاه 5 میلیارد تومان باشد، برای تامین این تعداد اتوبوس به چیزی حدود 35 هزار میلیارد تومان احتیاج است، ولی قرار نیست همه این بودجه را شهرداری بپردازد و براساس قانون 75 تا 80درصد آن باید ازسوی دولت پرداخت گردد. دولت هم الان پای کار آمده است ولی باز هم روند تامین اتوبوس های نو کند است.

با تمام این تفاصیل برآورد می کنید تا کی شرایط حمل و نقل عمومی تهران به آن نقطه مطلوبی که به آن اشاره کردید و مدنظرتان است، برسد؟

شاید حدود 10 سال بعد.

پس به نظر نمی رسد در سال های آینده نیز شاهد تغییر و تحول مثبتی در کاهش آلایندگی هوای تهران باشیم، درست است؟

اگر با همین دست فرمان بخواهیم پیش برویم، متاسفانه راه به جایی نخواهیم برد و همچنان تهران در صدر آلوده ترین شهر های کشور خواهد بود.

در صحبت های تان گفتید در حال تدوین طرحی هستید که شهروندان تهرانی را به سفر با وسایل حمل ونقل عمومی تشویق کند. می گردد توضیحات بیشتری در خصوص این طرح بدهید؟

این طرح همان طور که گفتم هنوز در مرحله تدوین است. ولی همان طور که گفتم در آن در پی مشوق ها و اقدامات ایجابی هستیم که شهروندان را به استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی ترغیب کند. مثلا یکی از فاکتور های پیشنهادی در این طرح آن است که برای کسانی که با وسایل حمل ونقل عمومی سفر می نمایند یا کسانی که محل زندگی و کارشان نزدیک به هم است، تخفیف های مالیاتی در نظر گرفته گردد. اول هم قصد داریم از خانواده 60 هزار نفری شهرداری آغاز کنیم. یعنی کارکنان شهرداری را تشویق کنیم که محل کار و زندگی شان را نزدیک به هم انتخاب نمایند. این طرح بعد از نهایی شدن و تصویب در شورا، به وسیله شورای عالی استان ها به مجلس فرستاده می گردد تا در آنجا نیز تصویب و به قانون بدل گردد.

حالا که در خصوص حمل ونقل عمومی صحبت شد، بد نیست کمی هم در خصوص موضوع نو واگن های استیجاری صحبت کنیم. موضوعی که هنوز اطلاعات چندانی از آن در دست نیست. شما می توانید اطلاعات نوی در خصوص این طرح به ما و خوانندگان روزنامه بدهید؟

راستش را بخواهید من هم چندان اطلاعی از جزییات این طرح ندارم، ولی گویا براساس آن قرار است واگن های دست دوم از خارج به وسیله بخش خصوصی وارد شوند و در مترو فعال شوند و شهرداری براساس پیمایشی که این واگن ها خواهند داشت به پیمانکاران پول پرداخت کند.

چطور ممکن است اعضای شورا از چنین طرح مهمی بی اطلاع باشند؟

در آخرین جلسه ای که با شهردار داشتیم معاون شهردار اظهار داشت این طرح هم اینک در مرحله مطالعاتی است. یعنی هنوز حتی معلوم نیست که اجرایی گردد. همه چیز به نتیجه مطالعات اجرا شده بستگی دارد.

مگر نه اینکه شورا باید مجوز اجرای این طرح را بدهد؟

چرا. ولی هنوز که اصلا طرحی تهیه نشده است. گفتم که همه چیز در مرحله مطالعاتی و ایده است.